Quả su su, một loại rau quả quen thuộc trong ẩm thực Việt Nam, đóng vai trò quan trọng trong cuộc sống của chúng ta. Su su không chỉ là nguồn cung cấp dinh dưỡng quan trọng, mà còn mang trong mình nhiều giá trị về y học truyền thống.
Với hàm lượng vitamin, khoáng chất và chất xơ cao, su su đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì sức khỏe, cung cấp năng lượng và tăng cường hệ miễn dịch.
Hơn nữa, Thuốc Nam Triệu Hòa đã nghiên cứu và phát triển các sản phẩm từ su su, khám phá tiềm năng của loại quả này trong việc tạo ra các sản phẩm sức khỏe và làm đẹp tự nhiên. Hãy cùng chúng tôi khám phá sâu hơn về quả su su và ứng dụng đa dạng của nó trong cuộc sống hàng ngày.
Đặc điểm chung của su su
Khái niệm
Su su là một loại cây thân leo, có khả năng leo cao lên đến 10m. Lá của cây su su có hình tim và màu xanh đậm. Hoa su su thường có màu vàng và thường mọc thành chùm ở nách lá. Quả su su có hình trụ.
Su su là một loại cây thuộc họ Cucurbitaceae, có nguồn gốc từ Trung Quốc. Su su được du nhập vào Việt Nam từ rất lâu đời. Su su được trồng phổ biến ở nhiều vùng miền trên cả nước, đặc biệt là ở các tỉnh phía Bắc.
Phân loại
Su su được chia thành hai loại chính là su su trắng và su su xanh.
- Su su trắng: có quả màu trắng sữa, thịt quả giòn, ngọt.
- Su su xanh: có quả màu xanh lá, thịt quả giòn, mát.
Giá trị dinh dưỡng
Su su là một loại thực phẩm giàu dinh dưỡng, có chứa nhiều vitamin, khoáng chất và chất xơ. Trong 100g su su có chứa:
- Nước: Chiếm khoảng 90% trọng lượng của su su, giúp cung cấp nước cho cơ thể và duy trì sự cân bằng nước.
- Protein: Su su chứa khoảng 1.5g protein trong mỗi 100g, cung cấp amino acid cần thiết cho cơ thể.
- Carbohydrate: Cung cấp năng lượng, 4.6g carbohydrate trong mỗi 100g su su.
- Chất xơ: Su su là nguồn giàu chất xơ, với 2.6g chất xơ trong mỗi 100g, giúp hỗ trợ tiêu hóa và duy trì sức khỏe đường tiêu hóa.
- Vitamin C: Mỗi 100g su su chứa khoảng 22mg vitamin C, giúp tăng cường hệ miễn dịch và duy trì làn da khỏe mạnh.
- Vitamin K: Cung cấp khoảng 10mcg vitamin K, có vai trò quan trọng trong quá trình đông máu và sức khỏe xương.
- Kali: Su su chứa khoảng 220mg kali, một khoáng chất quan trọng cho sự hoạt động của cơ và thần kinh.
- Magie: Mỗi 100g su su cung cấp khoảng 20mg magie, có vai trò quan trọng trong nhiều quá trình sinh hóa trong cơ thể.
Xem thêm: Cây sung là cây gì? Đặc điểm như thế nào? Công dụng trong hỗ trợ sức khỏe
Quy trình trồng, chăm sóc, và thu hoạch su su
Cách trồng su su
Su su có thể được trồng bằng hạt hoặc bằng cành trồng (hom).
Chăm sóc su su
Để cây su su phát triển tốt, cần tưới nước thường xuyên, đảm bảo cây không thiếu nước. Việc bón phân định kỳ là quan trọng để cung cấp dinh dưỡng cho cây su su. Hơn nữa, việc làm cỏ xung quanh cây giúp bảo vệ cây khỏi cỏ dại và bệnh hại.
Thu hoạch su su
Su su thường có thể thu hoạch khi quả đạt kích thước khoảng 20-30cm. Quả su su nên được thu hoạch khi còn non để đảm bảo chất lượng và vị ngon.
Xem thêm: Trái Roi – Trái Cây Ngon, Bổ Dưỡng Và Có Nhiều Công Dụng
Tác dụng của su su với sức khỏe
Su su là một loại thực phẩm có nhiều tác dụng tốt cho sức khỏe, bao gồm:
- Giảm cân: Su su có hàm lượng calo thấp và chất xơ cao, giúp tạo cảm giác no lâu hơn, giúp kiểm soát cân nặng và hỗ trợ quá trình giảm cân.
- Cải thiện hệ tiêu hóa: Chất xơ trong su su giúp tăng cường quá trình tiêu hóa, ngăn ngừa táo bón và duy trì sức khỏe đường tiêu hóa.
- Tăng cường sức đề kháng: Su su chứa vitamin C và các chất chống oxi hóa, giúp củng cố hệ miễn dịch và bảo vệ cơ thể khỏi các bệnh nhiễm trùng.
- Phòng chống ung thư: Các chất chống oxi hóa và chất xơ trong su su được cho là có khả năng ngăn ngừa một số loại ung thư, đặc biệt là ung thư đường tiêu hóa.
- Bảo vệ tim mạch: Su su chứa kali và magie, hai khoáng chất quan trọng cho sức khỏe tim mạch, giúp kiểm soát huyết áp và giảm nguy cơ bệnh tim mạch.
- Hỗ trợ điều trị tiểu đường: Su su có khả năng kiểm soát đường huyết, hỗ trợ người mắc tiểu đường duy trì mức đường huyết ổn định.
Tổng hợp lại, su su không chỉ là một nguồn dinh dưỡng phong phú mà còn có nhiều lợi ích sức khỏe đáng kể.
Xem thêm: Cây Trắc Bách Diệp có đặc điểm và tác dụng gì với sức khỏe con người?
Một số món ăn ngon từ su su
Dưới đây là một số món ăn ngon và dễ làm từ su su:
- Su su luộc: Su su luộc là món ăn đơn giản và ngon miệng. Bạn có thể luộc su su và cà rốt, sau đó thêm một chén nước mắm pha với một ít đường để tạo ra nước chấm thơm ngon.
- Su su xào trứng: Món su su xào trứng kết hợp giữa su su, trứng và cà rốt là một món ăn đầy dinh dưỡng và dễ chế biến. Đây là một món ăn phổ biến trong các bữa cơm gia đình.
- Su su xào thịt bò: Khi kết hợp su su với thịt bò, bạn có một món ăn thơm ngon và bổ dưỡng. Thịt bò thái lát và ướp gia vị, sau đó xào cùng su su cho đến khi chín.
- Canh su su nấu tôm: Su su cũng rất phù hợp cho việc nấu canh. Canh su su nấu cùng với tôm sẽ mang lại hương vị độc đáo và ngọt ngào.
Những món ăn này không chỉ ngon mà còn giàu dinh dưỡng, giúp bạn tận dụng hết tiềm năng của quả su su trong bữa ăn hàng ngày.
Xem thêm: Kỳ diệu bài thuốc chữa bệnh từ chè dây – cây vòi voi – chuối hột – cây núc nác
Một số bài thuốc từ su su trong y học truyền thống
Dưới đây là một số bài thuốc từ su su được sử dụng trong y học truyền thống:
- Chữa táo bón: Dùng su su 300g, rửa sạch, thái nhỏ, nấu canh với thịt nạc và sử dụng như một phần của bữa ăn hàng ngày. Su su có chất xơ cao giúp kích thích tiêu hóa và giảm táo bón.
- Chữa viêm gan và vàng da: Sử dụng su su 150g, nấu canh với thịt nạc và sử dụng như một phần của bữa ăn hàng ngày. Su su được cho là có khả năng thanh lọc cơ thể và hỗ trợ trong việc chữa trị viêm gan và các vấn đề liên quan đến sức khỏe gan.
- Chữa tiểu đường: Sử dụng su su 150g và lá dâu 10g, nấu canh và sử dụng như một phần của chế độ ăn uống hàng ngày. Su su có khả năng kiểm soát đường huyết và có thể hỗ trợ trong quá trình điều trị tiểu đường.
- Chữa viêm họng và ho khan: Dùng su su 150g, kết hợp với đường phèn vừa đủ, nấu canh và sử dụng như một loại thuốc dùng để chữa trị viêm họng và giảm triệu chứng ho khan.
Lưu ý rằng việc sử dụng các bài thuốc từ su su trong y học truyền thống cần được thảo luận và theo dõi bởi các chuyên gia y tế hoặc thầy thuốc có kinh nghiệm, đặc biệt là khi sử dụng như một phần của quá trình điều trị cho các vấn đề sức khỏe cụ thể.
Lưu ý khi sử dụng su su
Quả su su có nhiều lợi ích cho sức khỏe, nhưng cũng cần cân nhắc và không nên tiêu thụ quá mức để tránh các tác hại sau:
- Tác dụng phụ với người bị phong hàn: Su su có tính mát và ngọt, có thể không phù hợp cho người bị phong hàn, nên hạn chế tiêu thụ su su để tránh làm nặng thêm tình trạng bệnh.
- Khó tiêu và đầy bụng: Su su chứa nhiều chất xơ, nếu ăn quá nhiều su su trong thời gian ngắn có thể gây ra cảm giác đầy bụng, khó tiêu.
- Thiếu chất dinh dưỡng: Ăn quá nhiều su su mà không cân đối với các thực phẩm khác có thể khiến cơ thể thiếu các dưỡng chất khác. Su su cung cấp một phần dinh dưỡng, nhưng không đủ để đáp ứng toàn bộ nhu cầu dinh dưỡng của cơ thể.
- Sỏi thận: Nếu bạn có vấn đề về sỏi thận, nên hạn chế tiêu thụ su su và các thực phẩm có chứa oxalate, vì oxalate có thể góp phần hình thành sỏi thận.
- Mệt mỏi: Su su có tác dụng thanh nhiệt và giải độc, nếu tiêu thụ quá nhiều su su, có thể làm mất cân bằng yin và yang trong cơ thể, dẫn đến mệt mỏi.
- Bà bầu nên cân nhắc: Bà bầu có thể ăn su su, nhưng cần ăn một cách cân đối và không nên tiêu thụ quá nhiều để tránh thiếu chất dinh dưỡng và ảnh hưởng đến thai nhi.
Nhớ rằng, việc ăn su su cần phải có sự cân nhắc và không nên tiêu thụ quá mức để tránh các tác hại tiềm tàng cho sức khỏe.
Xem thêm: Bồ Hoàng Có làm thuốc được không? Đặc điểm của cây là gì? Cách trồng ra sao?
Phụ nữ mang thai có ăn su su được không?
Su su thật sự là một thực phẩm có lợi cho phụ nữ mang thai. Dưới đây là những lý do vì sao su su có tác dụng tốt cho thai phụ:
- Folate (axit folic): Su su chứa một lượng đáng kể folate, một loại vitamin B quan trọng cho sự phát triển của ống thần kinh ở thai nhi. Folate giúp ngăn ngừa khuyết tật ống thần kinh như bệnh sơ sinh dị tật ống thần kinh. Sự cung cấp đủ folate cho cơ thể thai phụ là một phần quan trọng trong quá trình thai kỳ.
- Vitamin C: Su su cũng chứa một lượng khá lớn vitamin C, một chất chống oxi hóa quan trọng giúp bảo vệ cơ thể khỏi các tác nhân gây hại. Vitamin C cũng hỗ trợ hệ miễn dịch và tạo điều kiện tốt cho sự phát triển của thai nhi.
- Chất xơ: Su su có chất xơ, giúp duy trì hệ tiêu hóa lành mạnh và kiểm soát cân nặng trong quá trình mang thai.
Tuy nhiên, nhớ rằng việc ăn su su hoặc bất kỳ loại thực phẩm nào trong thai kỳ cần được thảo luận với bác sĩ hoặc chuyên gia dinh dưỡng của bạn để đảm bảo rằng bạn đang duy trì một chế độ ăn uống lành mạnh và phù hợp với tình trạng sức khỏe của bạn và thai nhi.
Cách lựa chọn su su tươi ngon
Su su là một loại thực phẩm ngon, bổ dưỡng và có giá trị kinh tế cao. Để chọn được su su tươi ngon, cần lưu ý những điểm sau:
- Chọn quả có màu sắc tươi sáng: Su su tươi ngon thường có màu xanh non hoặc xanh ngọc, không bị dập nát, ố vàng.
- Chọn quả có kích thước vừa phải: Su su quá nhỏ hoặc quá to thường không ngon. Su su có kích thước từ 20-30cm là ngon nhất.
- Chọn quả có gai nhỏ, mềm: Gai của su su càng nhỏ và mềm thì quả càng non và ngon.
- Chọn quả có cuống lá tươi xanh: Cuống lá của su su tươi xanh là dấu hiệu cho thấy quả còn tươi và mới thu hoạch.
- Dùng tay bấm nhẹ vào quả: Nếu quả mềm, dễ bấm là quả non, ngon. Quả cứng, hơi dai là quả già, không ngon.
- Nên mua su su vào sáng sớm hoặc chiều mát: Su su mua vào thời điểm này thường tươi ngon và có giá tốt hơn.
- Nên mua su su ở những địa chỉ uy tín: Su su được trồng và thu hoạch đúng quy trình sẽ đảm bảo chất lượng.
Một số lưu ý khi bảo quản su su:
- Su su tươi nên được bảo quản ở nhiệt độ mát, tránh ánh nắng trực tiếp.
- Su su có thể được bảo quản trong tủ lạnh từ 3-5 ngày.
- Không nên bảo quản su su quá lâu vì sẽ mất đi hương vị và chất dinh dưỡng.
Với những mẹo nhỏ trên đây, bạn có thể dễ dàng chọn được su su tươi ngon để chế biến những món ăn ngon cho gia đình.
Cách bảo quản quả su su giống để trồng
Dưới đây là bản mô tả lại quy trình bảo quản quả su su giống:
- Chọn quả su su giống: Chọn những quả su su giống vào đầu vụ, đặc biệt là những quả đẹp và cân đối về hình dáng.
- Ngắt su su giống: Thời điểm tốt để ngắt su su giống thường vào tháng 4 hoặc tháng 5 khi giàn su su sắp tàn hết.
- Bọc quả su su trong giấy báo: Sử dụng giấy báo hoặc giấy nháp không còn sử dụng nữa để bọc quả su su. Đảm bảo bọc kỹ từng quả.
- Bảo quản trong tủ lạnh hoặc nơi khô ráo: Sau khi bọc quả su su, đặt chúng vào túi nilon hoặc thùng carton rồi bảo quản trong ngăn mát tủ lạnh hoặc nơi mát mẻ, khô ráo để tránh ẩm.
- Kiểm tra và loại bỏ quả hỏng: Trong quá trình bảo quản, kiểm tra thường xuyên để xem quả có bất kỳ dấu hiệu hỏng hoặc nhựn nào. Nếu thấy quả bị hỏng, hãy loại bỏ chúng để không ảnh hưởng đến quả khác.
Như vậy, bằng cách thực hiện đúng quy trình bảo quản như trên, bạn có thể lưu giữ quả su su giống cho vụ trồng sau một cách hiệu quả và đảm bảo chúng không bị hỏng hoặc mất chất lượng.
Su su thực sự là một kho báu vô giá trong ẩm thực và y học truyền thống. Nhờ hàm lượng dinh dưỡng phong phú, su su không chỉ là một nguồn cung cấp vitamin và khoáng chất quan trọng cho sức khỏe mà còn có giá trị kinh tế cao. Su su đã được sáng tạo thành nhiều món ăn ngon và bổ dưỡng, từ su su luộc đơn giản đến các món xào và canh hấp dẫn.
Ngoài ra, su su còn có ứng dụng trong y học truyền thống, giúp hỗ trợ nhiều vấn đề sức khỏe. Từ việc ăn uống hàng ngày đến công dụng điều trị, su su thật sự xứng đáng với danh hiệu là một loại thực phẩm và thảo dược quý báu.
