Củ nưa, còn được gọi là kẹo konjac, đóng vai trò quan trọng trong cuộc sống của chúng ta, không chỉ trong lĩnh vực tăng thu nhập và làm thực phẩm, mà còn trong ngành y và dược phẩm. Đặc biệt, khi được áp dụng vào các bài thuốc trị bệnh, củ nưa mang lại nhiều lợi ích đáng kể.
Trước tiên, trong cuộc sống hàng ngày, củ nưa được sử dụng để sản xuất thực phẩm cao cấp và được bán trên thị trường. Đây là một nguồn thu nhập ổn định cho các nông dân và nhà sản xuất, giúp tạo ra việc làm và phát triển kinh tế địa phương.
Ngoài ra, củ nưa còn mang tiềm năng y học cực kì lớn, vậy chúng ta hãy cùng Thuốc Nam Triệu Hòa tìm hiểu, khai thác toàn bộ vai trò của chúng trong bài viết dưới đây.
Giới thiệu về củ nưa
Đặc điểm thực vật
Củ nưa, còn được gọi là khoai na, khoai nưa, quỉ cậu, củ nhược, có tên khoa học là Amorphophallus konjac K. Koch, thuộc họ Ráy (Araceae).
Khoai nưa là một loại cây thảo có củ lớn hình cầu lõm, có đường kính lên tới 25cm. Lá đơn có màu xanh lục nâu với đốm trắng, phần cuống lá có thể dài tới 40cm hoặc hơn. Mỗi lá lại chia thành 3 nhánh và các nhánh lại tiếp tục chia thành đốt. Phiến lá được xẻ thùy sâu, giống như hình dạng lông chim, và các thùy cuối có hình quả trám thuôn với phần đầu nhọn.
Hoa của cây có một cụm hoa mo lớn, phần bao mo có màu lục nhạt với các vết lục thẫm. Phần mép có màu hung tím và mặt trong có màu đỏ thẫm. Trục hoa thường dài gấp đôi so với mo. Quả của cây có dạng quả mọng. Mùa hoa thường rơi vào cuối mùa hạ và đầu mùa thu.
Bộ phận dùng
Bộ phận của cây khoai nưa được sử dụng là củ, được dùng làm vị thuốc.
Phân bố
Củ nưa phổ biến được trồng ở Trung Quốc, Nhật Bản, Philippines và Việt Nam. Ở Việt Nam, cây khoai nưa được trồng từ lâu đời bởi các dân tộc trong vùng Lạng Sơn, Quảng Ninh, Hà Giang. Ngoài ra, nhiều vùng nông thôn cũng trồng khoai nưa để sử dụng làm thức ăn hoặc làm vị thuốc chữa bệnh.
Thu hái và sơ chế
Khi thu hoạch củ nưa, nên lựa chọn củ còn non, khi đó khoai sẽ ít ngứa hơn. Nếu định sử dụng làm thực phẩm, chỉ cần gọt vỏ và ngâm khoai với nước vo gạo khoảng nửa ngày. Sau đó, nấu cùng với một ít muối trong khoảng 1 tiếng là có thể ăn được.
Đối với việc sử dụng khoai nưa làm vị thuốc, cần thái mỏng và ngâm khoai với nước vo gạo qua đêm. Sau đó, ngâm với nước phèn chua một đêm và phơi khô. Khi sử dụng, cần nấu khoai với nước gừng để giảm ngứa rồi mới sử dụng vào từng bài thuốc.
Bảo quản
Để bảo quản khoai nưa đã được sơ chế khô, cần cho vào túi kín và để nơi khô thoáng, tránh mối mọt và độ ẩm.
Xem thêm: Bạch Đồng Nữ có đặc điểm và tác dụng gì với sức khỏe con người?
Cách dùng củ nưa
Chế biến thành các món ăn
Củ nưa là một loại thực phẩm lành mạnh và có nhiều công dụng tốt cho sức khỏe. Trong cuộc sống hàng ngày, củ nưa được sử dụng để sản xuất thực phẩm cao cấp và có sẵn trên thị trường. Với độ dẻo dai và hương vị ngọt ngào, củ nưa đã trở thành một thành phần quan trọng trong nhiều món ăn và đồ uống như mì trộn, chè, sinh tố và nhiều món ăn khác.
Bạn có thể thêm củ nưa vào chế độ ăn uống của mình để cải thiện sức khỏe tổng thể.
- Ăn sống: Củ nưa có thể được ăn sống như một loại rau sống.
- Nấu canh: Củ nưa có thể được nấu canh với thịt, cá, rau củ,…
- Làm món xào: Củ nưa có thể được xào với thịt, tôm, rau củ,…
- Làm món hầm: Củ nưa có thể được hầm với thịt, xương, rau củ,…
Làm thuốc chữa bệnh
Củ nưa là một loại thực phẩm có nhiều công dụng tốt cho sức khỏe, bao gồm:
- Giảm cân: Củ nưa chứa nhiều chất xơ, giúp bạn no lâu và giảm cảm giác thèm ăn.
- Tốt cho hệ tiêu hóa: Củ nưa chứa nhiều chất xơ, giúp nhuận tràng và cải thiện hệ tiêu hóa.
- Giảm nguy cơ mắc bệnh tim mạch: Củ nưa chứa nhiều chất chống oxy hóa, giúp bảo vệ tim mạch khỏi các tác hại của gốc tự do.
- Giảm nguy cơ mắc bệnh tiểu đường: Củ nưa chứa nhiều chất xơ, giúp kiểm soát lượng đường trong máu.
- Giảm nguy cơ mắc bệnh ung thư: Củ nưa chứa nhiều chất chống oxy hóa, giúp bảo vệ tế bào khỏi bị tổn thương và ngăn ngừa ung thư.
Củ nưa là một loại thực phẩm lành mạnh và có nhiều công dụng tốt cho sức khỏe. Bạn có thể thêm củ nưa vào chế độ ăn uống của mình để cải thiện sức khỏe tổng thể.
Xem thêm: Bông Móng Tay Có tác dụng gì với sức khỏe? Đặc điểm cây thế nào?
Công dụng của củ nưa trong y học
Trong Đông y
Trong các nghiên cứu về y học, củ nưa có nhiều tác dụng có lợi cho sức khỏe. Các thành phần như Konjac Glucomannan, Cellulose có trong củ nưa đều có tác dụng tốt cho sức khỏe.
Củ nưa cũng chứa nhiều thành phần dược liệu khác như Protein, Lipid, dẫn xuất không protein.
Trong Đông y, củ nưa được sử dụng để điều trị một số bệnh như chứng táo thấp, hóa đờm, đả thông kinh lạc, ấm tỳ vị, tiêu sưng, tán hạch và giải trừ phong. Nó cũng được sử dụng để trị sốt rét có báng, chứng ăn không tiêu, bị đờm trệ, bị rắn cắn và đau nhức.
Trong Tây y
Theo nghiên cứu Tây y, các công dụng của củ nưa phụ thuộc vào hàm lượng Konjac Glucomannan có trong nó. Các công dụng bao gồm chống oxy hóa, hạ đường huyết, chuyển hóa lipid và bảo vệ niêm mạc ruột. Konjac Glucomannan có khả năng kháng lại quá trình oxy hóa, giúp hạ nồng độ Cholesterol và Glyceride, và bảo vệ niêm mạc ruột:
- Củ nưa có tác dụng chống oxy hóa bởi vì Konjac Glucomannan trong củ nưa có khả năng tiêu trừ gốc tự do và kháng lại quá trình oxy hóa. Ngoài ra, nó còn kích hoạt chất glutathione và giúp giảm lượng phân tử MDA trong gan.
- Củ nưa cũng có tác dụng hạ đường huyết bởi vì Konjac Glucomannan có chất xơ mà hệ tiêu hóa không thể tiêu thụ. Điều này cũng giúp kéo dài cảm giác no và làm giảm quá trình hấp thu đường glucose.
- Ngoài ra, Konjac Glucomannan còn có tác dụng chuyển hóa lipid bằng cách giảm nồng độ Cholesterol và Glyceride. Nó cũng ngăn chặn sự hấp thu của acid cholic và làm cho chúng bị đẩy ra khỏi cơ thể qua hệ tiết.
- Củ nưa còn giúp bảo vệ niêm mạc ruột bằng cách giảm các chất độc trong huyết tương. Nó cũng làm giảm độ thấm của niêm mạc ruột và tỉ lệ vi khuẩn có hại. Đồng thời, củ nưa còn làm tăng độ dày của niêm mạc ruột, số lượng khổ lông tơ và hàm lượng Iga trong dịch đường ruột.
Tuy nhiên, cần lưu ý rằng các thông tin này dựa trên nghiên cứu hiện có và cần thêm sự khẳng định từ các nghiên cứu tiếp theo để xác nhận hiệu quả của củ nưa trong điều trị các bệnh.
Xem thêm: Cây Kim Vàng Là Cây Gì? Có Thể Điều Trị Được Các Bệnh Nào Và Có Tốt Không?
Một số bài thuốc được làm từ củ nưa
Những bài thuốc chữa bệnh được làm từ củ nưa đã được nhiều người sử dụng và cho thấy hiệu quả tốt. Dưới đây là mô tả của một số bài thuốc chữa bệnh được làm từ dược liệu củ nưa:
Bài thuốc chữa sốt rét có báng, ăn không tiêu, đờm trệ, dày da bụng:
- Chuẩn bị: 12g khoai nưa, 10g trần bì, 10g nam mộc hương, 10g rễ cây bá bệnh, 10g ý dĩ sao vàng, 10g xạ can, 10g nga truật.
- Thực hiện: Cho tất cả các thành phần trên vào nước sắc và uống trong ngày, mỗi ngày uống 1 thang. Nếu chế thành dạng bột, mỗi ngày chỉ uống 24g kết hợp với nước sôi.
Bài thuốc chữa u não
- Chuẩn bị: 30g khoai nưa, 30g thương nhĩ tử, 30g quán chúng, 15g thất diệp nhất chi hoa, 15g rễ bồ hoàng.
- Thực hiện: Hấp khoai nưa trong nước trong 2 giờ. Sau đó, thêm các thành phần còn lại và hấp nước trong khoảng 30 phút nữa. Lọc bỏ bã thuốc và uống nước trong ngày, mỗi ngày uống 1 thang.
Bài thuốc chữa liệt nửa người
- Chuẩn bị: 10g củ khoai nưa tươi, 1g phụ tử và 1g ô đầu.
- Thực hiện: Cho các thành phần vào một nồi và thêm 600ml nước. Hấp nhỏ lửa cho đến khi còn khoảng 100ml. Có thể chia thành nhiều lần uống, nhưng mỗi ngày chỉ dùng 1 thang.
Bài thuốc chữa rắn cắn
- Chuẩn bị: Một ít khoai nưa tươi và một chút hoàng liên.
- Thực hiện: Trộn đều hai thành phần và nghiền nát. Đắp lên vết rắn cắn trực tiếp.
Trên đây là những thông tin mang tính tham khảo về dược liệu củ nưa. Mặc dù có thành phần dược tính cao, nhưng trước khi sử dụng nó cho bất kỳ mục đích nào, người bệnh nên thảo luận kỹ với bác sĩ hoặc những người có chuyên môn. Do củ nưa có độc tính, việc sử dụng không đúng cách có thể gây ra các nguy hiểm. Hãy chú ý để đảm bảo an toàn cho sức khỏe.
Xem thêm: Rau Diếp Thơm Là Cây Gì? Có Làm Thuốc Được Không?
Những câu hỏi thường gặp về củ nưa
Lời khuyên khi sử dụng củ nưa
Củ nưa là một loại thực phẩm có nhiều lợi ích cho sức khỏe, bao gồm giảm cân, cải thiện hệ tiêu hóa và ngăn ngừa bệnh tim. Tuy nhiên, cũng có một số lời khuyên cần lưu ý khi sử dụng củ nưa, bao gồm:
- Không nên ăn quá nhiều củ nưa, vì có thể gây ra một số tác dụng phụ như đầy hơi và chướng bụng.
- Không nên ăn củ nưa khi đang dùng thuốc, vì có thể ảnh hưởng đến tác dụng của thuốc.
- Phụ nữ mang thai và cho con bú nên hạn chế ăn củ nưa.
- Nếu bạn có bất kỳ thắc mắc nào về việc sử dụng củ nưa, hãy hỏi ý kiến bác sĩ.
Củ nưa là một loại thực phẩm lành mạnh và có nhiều lợi ích cho sức khỏe. Tuy nhiên, bạn cần lưu ý những lời khuyên trên để sử dụng củ nưa một cách an toàn và hiệu quả.
Củ nưa có tác dụng phụ không?
Lucomannan trong củ nưa thường được cơ thể dung nạp tốt. Tuy nhiên, giống như hầu hết các sản phẩm giàu chất xơ, nó có thể gây ra các vấn đề về tiêu hóa như:
- Đầy hơi
- Tiêu chảy hoặc phân lỏng
- Đau bụng
- Khí trứng
- Buồn nôn
Ngoài ra, khoai nưa cũng có thể mở rộng trong thực quản hoặc ruột của bạn và gây ra tắc nghẽn. Nguy cơ cao hơn đối với người cao tuổi và những người có vấn đề về ruột. Một số quốc gia đã cấm sử dụng kẹo konjac vì tỷ lệ mắc bệnh tắc ruột hoặc cổ họng cao. Trẻ em và phụ nữ mang thai hoặc đang cho con bú không nên bổ sung khoai nưa vào chế độ ăn uống.
Ngừng dùng khoai nưa nếu có các triệu chứng dị ứng như:
- Khó thở
- Nổi mề đay hoặc phát ban
- Ngứa da
- Nhịp tim nhanh
- Sưng
Khoai nưa đã được chứng minh là làm giảm lượng đường trong máu. Nó có thể làm chậm quá trình hấp thụ đường, vì vậy những người mắc bệnh tiểu đường nên theo dõi chặt chẽ lượng đường trong máu và tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng khoai nưa nếu bạn sử dụng insulin hoặc các loại thuốc trị tiểu đường khác.
Tóm lại, ngoài tiềm năng về ý nghĩa kinh tế, củ nưa đem lại giá trị gấp mấy lần cho với ngành lúa, thì trong lĩnh vực y học và dược phẩm, củ nưa đã được sử dụng từ lâu nhờ vào các tính chất chữa bệnh của nó.
Một trong những ứng dụng phổ biến của củ nưa trong y học là điều trị táo bón và vấn đề tiêu hóa khác. Thành phần chất xơ trong củ nưa giúp tạo cảm giác no và giúp tiêu hóa dễ dàng hơn, cung cấp sự lỏng lẻo cho hệ tiêu hóa mà không gây tắc nghẽn.
Ngoài ra, củ nưa cũng được sử dụng trong việc giảm cân và kiểm soát lượng đường trong máu, củ nưa được dùng để sản xuất các sản phẩm giảm cân và điều trị bệnh tiểu đường.
Thành phần glucomannan trong củ nưa giúp ức chế sự hấp thụ đường và giúp giữ cho lượng đường trong máu ổn định, hỗ trợ điều trị tiểu đường và kiểm soát cân nặng.
Hi vọng thông qua những thông tin đến từ Thuốc Nam Triệu Hòa, bạn sẽ hiểu được tầm quan trọng của củ nưa trong y học truyền thống. Củ nưa không chỉ đóng vai trò quan trọng trong việc tăng thu nhập và làm thực phẩm, mà còn có tác dụng quan trọng trong ngành y và dược phẩm. Khi được áp dụng vào các bài thuốc trị bệnh, củ nưa không chỉ mang lại lợi ích cho sức khỏe mà còn đóng góp vào sự phát triển và cải thiện cuộc sống của chúng ta.
Xem thêm: Bạch Cương Tằm Là cây gì? Có dùng làm thuốc được không? Có hiệu quả không?
