Cây hoa sói, còn được gọi là cây hoa ngâu, là loài cây có hoa thơm được sử dụng với nhiều mục đích trong cuộc sống người Việt. Cây thường được dùng trang trí cảnh quan, dâng hoa cúng Phật, ướp hương mà cây cũng được ứng dụng điều chế thuốc chữa bệnh.
Hoa sói, là một loại cây thảo dược quý có nhiều công dụng trong chữa bệnh. Cây hoa sói có vị cay, ngọt, hơi chát, tính ấm. Có tác dụng khư phong thấp, hoạt huyết tán ứ, tiếp gân cốt, sát trùng trừ ngứa. Cùng Thuốc Nam Triệu Hòa tìm hiểu về hoa sói để biết thêm về công dụng và cách sử dụng loại cây thảo dược quý này nhé!
Đặc điểm của cây hoa sói
Nguồn gốc xuất xứ
Hoa sói, còn được gọi là sói gié, có tên khoa học là Chloranthus spicatus (Thumb.) Makino, 1902. Thuộc họ Chloranthaceae và nó là một cây thân thảo. Nhiều người nhầm lẫn hoa sói với hoa ngâu, nhưng chúng là hai loại hoa hoàn toàn khác nhau.
Cây hoa sói có nguồn gốc từ vùng Đông Á và phân bố rộng rãi ở Triều Tiên, Nhật Bản, Trung Quốc, Ấn Độ, Indonesia và Malaysia. Ở Việt Nam, cây sói gié được trồng nhiều ở các tỉnh miền núi như Hòa Bình, Thái Nguyên, Bắc Kạn, Lạng Sơn, Ninh Bình, khu vực núi Ngọc Linh và Quảng Nam, Kon Tum.
Cây thích ẩm ướt, thích bóng mát và thường sinh sống dưới tán rừng, đất ẩm có nhiều mùn và rừng núi đá vôi. Cây ra hoa và quả thường xuyên, các cành cây đã ra hoa quả sẽ tàn lụi sau một năm, nhưng các cành mới sẽ mọc lên từ gốc và tiếp tục quá trình sinh trưởng.
Đặc điểm hình thái
Cây sói là một loại cây thân thảo cao khoảng 1,5 mét, có hoa màu vàng thơm vào mùa hè và mùa thu. Thân cây có màu xanh đậm và có một số nốt sần. Cây sói được chia thành nhiều nhánh và mỗi nhánh lại chia thành nhiều đoạn.
Cây sói cũng có nhiều nhánh ngầm phát triển. Ở Việt Nam, cây sói được trồng để lấy hoa làm hương trà. Hoa sói phát triển rất nhanh, chỉ sau 2-3 năm, một cây sói có thể mọc thành chùm với 25-30 cành.
Lá cây sói có hình dạng hình bầu dục đơn giản và mọc đối nhau. Lá có đầu nhọn và có răng cưa. Phiến lá có hình bầu dục rộng, có độ dài từ 4-10 cm và chiều rộng từ 2-5 cm. Lá không có lông và mỗi lá có từ 5-7 cặp gân phụ, với cuống lá dài từ 1-2 cm. Mặt trên lá có những đường gân nổi rõ, tạo nên một vẻ đẹp tự nhiên.
Hoa sói là loại hoa thơm được sử dụng để pha trà chữa bệnh. Hoa nhỏ như hạt kê, thường mọc ở đầu cành thành từng chùm. Mỗi chùm hoa có khoảng 4-6 cành, và trung bình mỗi cành sẽ có từ 15-20 bông hoa nhỏ. Hoa sói có màu xanh vàng, không có cánh và có mùi thơm dễ chịu.
Cây hoa sói có khả năng ra hoa quanh năm, với chu kỳ từ 30-35 ngày từ khi ra nụ hoa cho đến khi trưởng thành. Hoa thường nở rộ nhất vào tháng 3-4. Trong tháng 6-8, hoa thường nhỏ hơn và sản lượng cũng giảm do thời tiết nắng nóng.
Quả của cây hoa sói có hình dạng giống như quả mọng. Quả nhỏ, có đường kính từ 3-4mm. Quả thường tập trung thành từng chùm ở đầu cành, mỗi chùm có khoảng 18-20 quả. Khi quả chín, chúng có màu đỏ gạch rất đẹp.
Bộ phận sử dụng
Đối với việc sử dụng hoa sói làm thuốc, toàn bộ cây có thể được sử dụng.
Hoa sói có thể thu hái quanh năm, nhưng tốt nhất nên hái vào tháng 3 – 4. Đây là mùa hoa nở rộ nhất trong năm, hoa có hương thơm và chứa nhiều tinh chất nhất.
Thân và rễ nên được lấy từ những cây đã trưởng thành.
Sau khi lấy về, dược liệu cần được rửa sạch bằng nước và cát. Hoa sói có thể được sử dụng tươi hoặc sấy khô để sử dụng sau này.
Thành phần hóa học trong hoa sói
Thành phần hóa học
Trong rễ hoa sói chứa 11 hợp chất Monoterpen, 11 hợp chất Sesquiterpen và 7 hợp chất oxy. Cả hoa và rễ đều chứa dầu tinh dầu, flavonoid, acid fumaric và nhiều hợp chất khác.
Tác dụng dược lý
Các thành phần flavonoid và acid fumaric trong hoa sói có tác dụng chống oxi hóa. Đồng thời, chúng giúp chống viêm, kích thích sản xuất tiểu cầu và tăng cường tuần hoàn máu.
Các hợp chất Sesquiterpen có trong hoa sói có khả năng bảo vệ gan. Ngoài ra, hoa sói cũng giúp giảm mệt mỏi trong quá trình điều trị ung thư. Do đó, cây hoa sói được đề xuất sử dụng như một phương pháp thay thế trong điều trị.
Xem thêm: Cây Thảo Linh Chi là cây gì? Tác dụng đặc điểm và cách trồng thế nào?
Công dụng của cây hoa sói
Sử dụng làm cây cảnh và trang trí
Một trong những ứng dụng đầu tiên của cây sói gié mà Hoa Tươi 9x muốn giới thiệu đến mọi người là làm cây cảnh và trang trí. Mặc dù không hoa lộng lẫy như hoa hồng, hoa huệ hay hoa cẩm tú, nhưng sói gié vẫn có một vẻ đẹp giản dị, nhẹ nhàng nhưng không kém phần cuốn hút.
Trong những chiếc lá xanh tươi mát, những bông hoa sói trắng trong suốt nổi lên với sự tinh khôi và duyên dáng, có thể làm say mê bất kỳ ai ngắm nhìn.
Sử dụng trong pha trà
Nhiều loại trà nổi tiếng như trà Thái Nguyên được pha bằng công thức ướp hoa sói, mang lại hương vị thơm ngon đặc biệt. Mỗi khi sử dụng, bạn có thể dùng 1kg trà và 300-400g hoa sói, không nên ướp quá nhiều để trà không bị đắng hơn.
Nếu bạn muốn hái hoa sói để ướp trà, thì nên hái vào buổi sáng từ 6-8h (vào mùa hè) hoặc buổi sáng và chiều (vào mùa thu).
Sử dụng trong Đông y
Hoa sói có vị chát, cay, ngọt và tính ấm, được sử dụng trong y học để điều trị nhiều bệnh khác nhau. Nó có thể được sử dụng để sát trùng, giảm ngứa, kích thích tuần hoàn máu, giảm viêm, điều trị xương, chữa gãy xương, cải thiện sự linh hoạt của các khớp và các vấn đề da liễu.
Bột hoa sói khô có thể được sắc làm thuốc trị ho. Rễ cây có thể được sử dụng để trị sưng, lá cây có thể điều trị ho do cảm lạnh và toàn bộ cây có thể được sử dụng trong thuốc trị thấp khớp, đau nhức xương, động kinh, rối loạn kinh nguyệt và nhiều vấn đề sức khỏe khác.
Xem thêm: Tìm bài thuốc chữa bệnh từ cây vọng cách – cây dâu tằm – Cây cỏ tranh
Cách ướp trà hoa sói
Trà hoa sói là loại trà ướp hương đặc biệt, được làm từ búp trà Thái Nguyên và hoa sói. Trà có hương thơm dịu nhẹ, tự nhiên, vị đậm đà, hậu ngọt.
Nguyên liệu
- Búp trà Thái Nguyên
- Hoa sói
Cách làm
- Chọn búp trà Thái Nguyên ngon, cánh trà còn tươi, không bị sâu bệnh.
- Thu hoạch hoa sói vào sáng sớm, khi hoa còn ngát hương.
- Sơ chế trà: Cho trà vào chảo, rang nóng đến khi trà khô và có mùi thơm.
- Sơ chế hoa sói: Cho hoa sói vào nước sôi, chần qua để loại bỏ bụi bẩn.
- Ướp trà: Cho trà và hoa sói vào thùng gỗ, đậy kín. Để thùng trà ở nơi thoáng mát, tránh ánh nắng trực tiếp trong khoảng 1-2 tháng.
- Thưởng thức trà: Khi trà đã ngấm hương, bạn có thể pha trà và thưởng thức.
Cách pha trà hoa sói
- Cho khoảng 5-7gr trà vào ấm trà.
- Rót nước sôi vào ấm, đậy kín, chờ khoảng 3-5 phút.
- Rót trà ra chén, thưởng thức.
Một số lưu ý khi ướp trà hoa sói
- Chọn hoa sói tươi, ngát hương.
- Sơ chế trà và hoa sói sạch sẽ.
- Ướp trà trong thời gian thích hợp.
Trà hoa sói là một loại trà ngon, có nhiều công dụng tốt cho sức khỏe. Bạn có thể tự tay ướp trà hoa sói để thưởng thức tại nhà.
Xem thêm: Cây Thiên Ma có đặc điểm và tác dụng ra sao? Cách trồng cây này thế nào?
Một số lưu ý khi sử dụng cây hoa sói
Mặc dù cây hoa sói có khả năng chữa nhiều bệnh nhưng không có nghĩa là nó an toàn và không gây tác dụng phụ. Phần rễ và phần thân cây có độc cho nên bạn tuyệt đối không sử dụng để sắc uống mà chỉ được dùng ngoài da. Có thể ngâm rượu xoa bóp hoặc giã nát để đắp ngoài vết thương.
Không dùng cây hoa sói quá liều lượng quy định. Không được phụ thuộc và sử dụng hoa sói quá nhiều, tốt nhất là chỉ dừng ở khoảng 10 – 12gr/ngày. Nếu sử dụng quá nhiều có thể gây tình trạng ngộ độc rất nguy hiểm đến tính mạng.
Không dùng cây hoa sói cho phụ nữ mang thai và cho con bú. Không dùng cây hoa sói cho người bị dị ứng với các thành phần của cây.
Xem thêm: Cao Hổ Cốt Có tác dụng gì với sức khỏe? Đặc điểm cây thế nào?
Độc cây hoa sói có nguy hiểm không?
Độc của cây hoa sói có thể rất nguy hiểm, đặc biệt là ở gốc và rễ. Các chất độc trong cây hoa sói có thể gây ra các triệu chứng ngộ độc như:
- Buồn nôn, nôn mửa
- Đau bụng, tiêu chảy
- Mệt mỏi, chóng mặt
- Nhịp tim nhanh, loạn nhịp tim
- Mất ý thức
- Co giật
- Tử vong
Ngộ độc hoa sói có thể xảy ra khi ăn phải, uống phải, hoặc tiếp xúc với da. Nếu vô tình ăn phải hoặc uống phải hoa sói, cần gọi cấp cứu ngay lập tức.
Để đảm bảo an toàn, khi sử dụng hoa sói làm thuốc, cần hết sức thận trọng xử lý gốc và rễ cây. Không nên sử dụng hoa sói để uống, chỉ nên sử dụng ngoài da theo hướng dẫn của thầy thuốc.
Trong dân gian, phần gốc và rễ cây hoa sói được sử dụng để điều trị mụn nhọt, đinh độc chưa làm mủ bằng cách giã nát, sau đó đắp trực tiếp lên vùng ngoài da. Tuy nhiên, cách này chỉ áp dụng cho những người có kinh nghiệm và biết cách xử lý đúng cách. Nếu không biết cách sử dụng, có thể gây ngộ độc.
Dưới đây là một số biện pháp để phòng tránh ngộ độc hoa sói:
- Không ăn phải, uống phải hoa sói.
- Không sử dụng hoa sói cho trẻ em, phụ nữ mang thai và cho con bú.
- Không sử dụng hoa sói cho những người có bệnh lý tim mạch, hô hấp, hoặc đang sử dụng thuốc.
- Nếu không biết cách sử dụng hoa sói, nên tham khảo ý kiến thầy thuốc.
Xem thêm: Cây Thồm Lồm có đặc điểm gì? Tác dụng ra sao với sức khỏe? Cách trồng cây thế nào?
Cách trồng và chăm sóc cây hoa sói
Cây hoa sói là loài cây thân thảo, mọc hoang ở những vùng núi đất, bìa rừng và ven đồi ẩm. Cây cũng có thể được trồng làm cảnh trong sân vườn, lối đi.
Kỹ thuật trồng hoa sói
Thời vụ trồng: Cây hoa sói có thể trồng quanh năm, nhưng tốt nhất là trồng vào mùa xuân hoặc mùa thu.
Chọn giống: Chọn giống cây khỏe mạnh, không sâu bệnh.
Làm đất: Cây hoa sói ưa đất tơi xốp, giàu dinh dưỡng, thoát nước tốt. Bạn có thể trộn đất thịt với phân chuồng hoai mục, tro trấu để tạo thành đất trồng cây.
Trồng cây:
- Đào hố sâu 30-40cm, rộng 30-40cm.
- Trộn phân chuồng hoai mục, tro trấu vào đất.
- Cho cây con vào hố, lấp đất xung quanh.
- Nén chặt đất xung quanh gốc cây.
Hướng dẫn chăm sóc hoa sói
Tưới nước: Cây hoa sói cần nhiều nước, nhất là trong thời kỳ mới trồng. Bạn nên tưới nước thường xuyên, 2-3 lần/ngày. Khi cây trưởng thành, bạn có thể tưới nước 2-3 lần/tuần.
Bón phân: Bón phân lót cho cây khi trồng. Sau đó, bạn có thể bón phân thúc cho cây 2-3 lần/năm. Dùng phân hữu cơ, phân vô cơ theo tỷ lệ thích hợp.
Phòng trừ sâu bệnh: Cây hoa sói ít bị sâu bệnh hại. Tuy nhiên, bạn nên thường xuyên kiểm tra cây để phát hiện sớm sâu bệnh hại. Nếu có sâu bệnh hại, bạn có thể dùng thuốc bảo vệ thực vật để phòng trừ.
Một số lưu ý khi trồng và chăm sóc cây hoa sói:
- Cây hoa sói ưa sáng nhưng không chịu được ánh nắng trực tiếp. Bạn nên trồng cây ở nơi có ánh sáng tán xạ.
- Cây hoa sói ưa ẩm nhưng không chịu được úng. Bạn nên thoát nước tốt cho cây.
Với cách trồng và chăm sóc đơn giản trên, bạn có thể trồng và chăm sóc cây hoa sói thành công. Cây hoa sói sẽ mang đến cho bạn những bông hoa thơm ngát, đẹp mắt và nhiều công dụng tốt cho sức khỏe.
Cây hoa sói, như đã tìm hiểu qua bài viết của Thuốc Nam Triệu Hòa, đóng vai trò vô cùng quan trọng trong lĩnh vực y học cổ truyền và sức khỏe tự nhiên.
Hoa sói không chỉ là một loài cây có vẻ đẹp độc đáo mà còn có khả năng hỗ trợ hệ thống miễn dịch, giảm viêm nhiễm và đối phó với cảm lạnh, cảm cúm.Tính năng này làm cho cây hoa sói trở thành một nguồn cung cấp quý báu cho người sử dụng thuốc nam và làm đẹp tự nhiên.
Thuốc Nam Triệu Hòa cam kết cung cấp thông tin chính xác và sản phẩm hoa sói chất lượng, giúp bạn tận dụng tối đa các lợi ích của cây hoa sói để duy trì sức khỏe và cân bằng tự nhiên. Hãy liên hệ với chúng tôi nếu bạn có thêm bất kỳ thắc mắc nào.
