Cây từ bi, một trong những cây thuốc nam nổi tiếng, có nhiều ứng dụng trong điều trị bệnh, nhưng nhiều người vẫn chưa rõ về nó. Thật vậy, cây từ bi đã lâu được ưa chuộng trong y học dân gian, chữa cảm sốt và vấn đề về sỏi thận. Ngoài ra, nó có lợi ích trong y học hiện đại.
Bài viết dưới đây tổng hợp thông tin về công dụng trị bệnh của cây từ bi, đặc điểm và công dụng của nó. Hãy cùng Thuốc Nam Triệu Hòa khám phá.
Tìm hiểu chung về cây từ bi
Đặc điểm phân bố của cây từ bi
Cây từ bi ở nước ta thường sống trong khoảng từ 1-2 năm rồi lụi. Đây là loại cây ưa sáng, chịu được khô hạn và gió mạnh nên có thể sinh trưởng và phát triển tốt ở nhiều vùng khí hậu khác nhau.
Ở nước ta, cây từ bi phân bố chủ yếu ở vùng miền trung du, đồng bằng, vùng núi, ven rừng và mọc nhiều nhất ở Tây Nguyên. Các tỉnh có diện tích trồng cây từ bi lớn bao gồm: Lâm Đồng, Đắk Nông, Đắk Lắk, Kon Tum, Gia Lai.
Trước kia, cây từ bi thường được người dân trồng để làm hàng rào và trồng trên các thửa rộng để phân chia đất. Tuy nhiên, hiện nay tốc độ đô thị hóa ngày càng phát triển thì việc sử dụng cây từ bi để làm hàng rào sẽ ít và chỉ thấy xuất hiện ở những vùng quê. Thay vào đó, cây từ bi được trồng nhiều hơn với mục đích làm cây cảnh, cây công trình.
Dưới đây là một số địa điểm trồng cây từ bi nổi tiếng ở nước ta:
- Vườn quốc gia Chư Yang Sin, tỉnh Đắk Lắk: Đây là nơi có diện tích trồng cây từ bi lớn nhất ở nước ta. Cây từ bi ở đây mọc thành từng bụi lớn, xanh tốt quanh năm.
- Vườn quốc gia Bidoup – Núi Bà, tỉnh Lâm Đồng: Cây từ bi ở đây cũng mọc rất nhiều, tạo nên một khung cảnh thiên nhiên tươi đẹp.
- Vùng đất đỏ bazan ở Tây Nguyên: Cây từ bi mọc tự nhiên ở đây, tạo nên một nét đặc trưng của vùng đất này.
Đặc điểm hình thái của cây từ bi
- Thân cây: Cây từ bi có thân to, cao từ 3 đến 15 mét với đường kính thân cây khoảng từ 10 đến 30 cm. Thân cây có màu nâu đỏ, bề mặt gồ ghề và có nhiều vết sẹo.
- Lá cây: Lá cây từ bi có màu xanh đậm, sờ vào có cảm giác mềm mại và có độ dài khoảng từ 7 cm đến 20 cm. Lá cây mọc so le nhau, có hình bầu dục hoặc hình trứng.
- Hoa cây: Hoa từ bi có màu đỏ tươi hoặc hồng, rất nổi bật và đẹp mắt. Hoa cũng có hương thơm dịu nhẹ và không gay gắt. Hoa từ bi mọc thành từng cụm ở đầu ngọn cây.
- Quả cây: Quả cây từ bi màu đỏ tươi, dẹt và có nhiều hạt bên trong.
- Cây từ bi mọc rất bền vững và khó bị gãy. Đồng thời chịu được sự khô hạn và gió mạnh nên phù hợp trưởng thành ở nhiều vùng khí hậu khác nhau.
Thành phần hóa học của cây từ bi
Cây từ bi là một loại cây có nhiều thành phần hóa học có lợi cho sức khỏe. Một số thành phần hóa học chính của cây từ bi bao gồm:
- Tinh dầu: Tinh dầu từ cây từ bi có chứa nhiều thành phần như: acid palmitic, acid myristic, limonen và sesquiterpen alcol. Tinh dầu từ bi có tác dụng kháng khuẩn, kháng nấm, chống oxy hóa, chống viêm,…
- Chất triterpen: Cây từ bi có chứa nhiều chất triterpen như: acid hedragonic, acid hydroxyasiatic. Chất triterpen có tác dụng kháng khuẩn, kháng virus, chống ung thư,…
- Vitamin C: Cây từ bi có chứa nhiều vitamin C, một chất chống oxy hóa quan trọng giúp tăng cường hệ miễn dịch, bảo vệ tế bào khỏi tác hại của các gốc tự do.
- Lipit: Cây từ bi có chứa nhiều lipit, một chất quan trọng giúp cơ thể hấp thụ các vitamin và khoáng chất.
- Sắt: Cây từ bi có chứa nhiều sắt, một khoáng chất cần thiết cho quá trình tạo máu.
Xem thêm: Lá Xô Thơm: Loài Thảo Mộc Đa Năng Giúp Hỗ Trợ Tiêu Hóa, Chống Viêm, Kháng Khuẩn
Công dụng của cây từ bi
Công dụng y học của cây từ bi trong y học cổ truyền
Cây từ bi đã được sử dụng trong y học cổ truyền của nhiều quốc gia trong khu vực Đông Nam Á, trong đó có Việt Nam, với nhiều công dụng khác nhau, bao gồm:
- Tăng cường sức khỏe: Cây từ bi được cho là có tác dụng giúp cơ thể trở nên khỏe mạnh. Nguyên nhân là vì trong cây có chứa các loại vitamin và khoáng chất hỗ trợ sự hoạt động của hệ đề kháng trong cơ thể. Từ đó giúp phòng ngừa bệnh tật.
- Chữa các bệnh về đường tiêu hóa: Các hợp chất trong cây từ bi có khả năng giúp giảm viêm cũng như các cơn đau trong dạ dày và ruột. Ngoài ra, cây còn có tác dụng kích thích, giúp cải thiện chức năng của hệ tiêu hóa và giảm các triệu chứng khó tiêu, tiêu chảy, đầy hơi, buồn nôn, nôn mửa.
- Hỗ trợ điều trị các vấn đề về đường huyết: Những hợp chất flavonoid và anthocyanin có trong cây từ bi có khả năng giúp hỗ trợ kiểm soát đường huyết, kích thích sự sản xuất và hoạt động của insulin, hormone giúp điều tiết đường huyết trong cơ thể và ổn định sức khỏe.
- Ổn định huyết áp: Flavonoid, anthocyanin và acid phenolic là các hợp chất trong cây từ bi có khả năng giúp giãn các mạch máu, giảm áp lực trên tường động mạch và ổn định huyết áp.
- Chữa các bệnh về đường tiết niệu: Cây từ bi có chứa saponin và glycoside có tác dụng kháng khuẩn và kháng nấm, giúp giảm viêm và ngăn chặn sự phát triển của các vi khuẩn gây bệnh ở bàng quang, tử cung hay niệu đạo.
Ngoài ra, cây từ bi cũng được dùng như một loại thuốc trị liệu cho các bệnh về mắt, tai, mũi, họng và được sử dụng trong các sản phẩm chăm sóc sức khỏe, làm đẹp.
Tuy nhiên, trước khi sử dụng loại cây này trong bất kỳ mục đích y học nào, bạn cần tham khảo ý kiến của bác sĩ và người có kinh nghiệm để đảm bảo an toàn cho cơ thể.
Xem thêm: Tầm Gửi Tốt Cho Gan Thận Như Thế Nào? Cách Sử Dụng Tầm Gửi Trị Đau Nhức Xương Khớp Hiệu Quả
Công dụng y học của cây từ bi trong y học hiện đại
Cây từ bi là một loại cây có nhiều công dụng trong y học hiện đại, bao gồm:
- Tác dụng chống viêm: Các hợp chất tannin và acid phenolic có trong cây từ bi có tác dụng kháng viêm, giảm đau và hạn chế tình trạng sưng tấy ở nhiều bệnh lý khác nhau, chẳng hạn như viêm khớp, viêm loét dạ dày,…
- Hạn chế nguy cơ mắc bệnh ung thư: Một số nghiên cứu cũng đã chỉ ra những hợp chất flavonoid và anthocyanin trong cây từ bi có tác dụng chống ung thư, trong đó có ung thư đại trực tràng.
- Công dụng chống oxy hóa: Bên trong cây từ bi cũng chứa carotenoid – hoạt chất chống oxy hóa mạnh giúp bảo vệ tế bào khỏi sự tổn thương do các gốc tự do gây ra.
- Giảm cholesterol, hạn chế bệnh về tim mạch: Cây từ bi cũng được cho là có tác dụng giảm cholesterol xấu trong máu, giúp phòng ngừa các bệnh lý của hệ tim mạch như nhồi máu cơ tim, đột quỵ…
- Tăng cường sức đề kháng: Cây từ bi còn chứa nhiều vitamin và khoáng chất cần thiết như vitamin C, canxi, magie… giúp tăng cường sức đề kháng của cơ thể, phòng ngừa nhiều bệnh lý.
Tuy nhiên, để đảm bảo an toàn trong khi sử dụng loại cây này, bạn cần tham khảo ý kiến và lời khuyên của bác sĩ chuyên khoa
Xem thêm: Lòi dom là gì? Bệnh lòi dom có nguy hiểm không?
Công dụng trang trí cảnh quan của cây từ bi
Cây từ bi là một loại cây cảnh có nhiều ưu điểm, bao gồm:
- Cây dễ trồng và chăm sóc, không cần nhiều công chăm sóc.
- Cây có khả năng chịu được khô hạn và gió mạnh.
- Cây có hoa đẹp, màu sắc rực rỡ.
Cây từ bi thường được trồng làm hàng rào, trồng ở các khu vườn, công viên,… để tạo cảnh quan đẹp và thu hút.
Công dụng mỹ phẩm của cây từ bi
Tinh dầu từ cây từ bi có tác dụng làm đẹp da, tóc, bao gồm:
- Tẩy tế bào chết: Tinh dầu từ cây từ bi có tác dụng tẩy tế bào chết, giúp da mịn màng và tươi sáng.
- Dưỡng ẩm: Tinh dầu từ cây từ bi có tác dụng dưỡng ẩm, giúp da mềm mại và căng mịn.
- Chống lão hóa: Tinh dầu từ cây từ bi có tác dụng chống lão hóa, giúp ngăn ngừa nếp nhăn và chảy xệ da.
- Kích thích mọc tóc: Tinh dầu từ cây từ bi có tác dụng kích thích mọc tóc, giúp tóc chắc khỏe và bóng mượt.
Tinh dầu từ cây từ bi thường được sử dụng trong các sản phẩm mỹ phẩm như kem dưỡng da, dầu gội đầu,…
Xem thêm: Đa bao thống chữa viêm loét dạ dày hiệu quả
Một số bài thuốc chữa bệnh từ cây từ bi
Chữa sỏi thận
Sỏi thận là một bệnh lý phổ biến, xảy ra khi các khoáng chất và muối trong nước tiểu kết tinh lại thành các viên sỏi. Sỏi thận có thể gây đau đớn, khó chịu và thậm chí là nhiễm trùng. Bài thuốc chữa sỏi thận từ cây từ bi có tác dụng lợi tiểu, giúp đào thải sỏi thận ra ngoài cơ thể.
Nguyên liệu:
- 20g lá từ bi
- 10g rau ngổ
- 1,5g hoạt thạch tán thành bột mịn
Cách làm:
- Rửa sạch tất cả các nguyên liệu.
- Cho tất cả các nguyên liệu vào ấm cùng với 2,5 lít nước.
- Đun sôi, sau đó hạ nhỏ lửa và đun thêm khoảng 30 phút.
- Chắt lấy nước uống trong ngày.
Chữa thận yếu
Thận yếu là tình trạng thận không thể hoạt động bình thường, dẫn đến các triệu chứng như mệt mỏi, phù nề, tiểu đêm,… Bài thuốc chữa thận yếu từ cây từ bi có tác dụng bổ thận, tăng cường chức năng thận.
Nguyên liệu:
- 200g lá từ bi
- 100g sả
- 50g lá chanh
- 10g thủy xương bồ
Cách làm:
- Rửa sạch tất cả các nguyên liệu.
- Cho tất cả các nguyên liệu vào ấm đun sôi.
- Đun sôi thêm khoảng 5 phút, sau đó tắt bếp.
- Chắt lấy nước uống trong ngày.
Chữa bong gân
Bong gân là tình trạng dây chằng bị giãn hoặc rách, dẫn đến đau, sưng, bầm tím ở khớp. Bài thuốc chữa bong gân từ cây từ bi có tác dụng giảm đau, kháng viêm, giúp bong gân nhanh khỏi.
Nguyên liệu:
- Lá từ bi
- Mã đề
- Gừng tươi
- Vỏ cây gạo
Cách làm:
- Rửa sạch tất cả các nguyên liệu.
- Giã nhỏ các nguyên liệu.
- Đun nóng các nguyên liệu đã giã nhỏ.
- Đắp hỗn hợp lên chỗ bong gân.
Chữa cảm mạo, sốt
Cảm mạo, sốt là những bệnh lý phổ biến, xảy ra khi cơ thể bị nhiễm trùng. Bài thuốc chữa cảm mạo, sốt từ cây từ bi có tác dụng hạ sốt, giảm ho, giảm đau, giúp người bệnh cảm thấy dễ chịu hơn.
- Bài thuốc 1: Lá từ bi + Lá chanh + Sả
Cách làm: Cho tất cả các nguyên liệu vào nồi đun sôi. Dùng nước này để xông hơi.
- Bài thuốc 2: Lá từ bi + Bàng + Hương nhu
Cách làm: Cho tất cả các nguyên liệu vào ấm đun sôi. Uống nước này thay nước lọc hàng ngày.
- Bài thuốc 3: Lá từ bi + Ngải cứu + Cám gạo + Rượu
Cách làm: Cho tất cả các nguyên liệu vào chảo sao vàng. Bọc hỗn hợp này vào một miếng vải mỏng rồi chườm lên người.
- Bài thuốc 4: Lá từ bi + Đinh lăng + Rễ bưởi + Cam thảo
Cách làm: Cho tất cả các nguyên liệu vào ấm đun sôi. Uống nước này thay nước lọc hàng ngày.
Chữa căng thẳng
Căng thẳng là một vấn đề sức khỏe phổ biến, có thể gây ra các triệu chứng như mệt mỏi, lo lắng, mất ngủ,… Bài thuốc chữa căng thẳng từ cây từ bi có tác dụng thư giãn, giúp giảm căng thẳng, mệt mỏi.
Nguyên liệu:
- 50g lá từ bi
- 50g hoa cúc
- đu đủ chín
- 100g óc lợn.
Cách làm: Cho tất cả nguyên liệu vào nồi đun đến khi sôi thì cho óc lợn vào đun nhừ rồi ăn.
Xem thêm: Hoa Hòe: Chữa Cao Huyết Áp, Cầm Máu, Nhuận Tràng – Những Lưu Ý Khi Sử Dụng Hoa Hòe
Lưu ý khi sử dụng cây từ bi chữa bệnh
Cây từ bi là một loại cây có nhiều công dụng tốt trong việc điều trị bệnh, tuy nhiên, khi sử dụng cây từ bi để chữa bệnh, bạn cần lưu ý một số vấn đề sau để đảm bảo an toàn và hiệu quả:
- Tham khảo ý kiến bác sĩ
Trước khi sử dụng cây từ bi để chữa bệnh, bạn nên tham khảo ý kiến bác sĩ để được tư vấn và hướng dẫn sử dụng đúng cách. Điều này đặc biệt quan trọng đối với những người có bệnh lý nền hoặc đang sử dụng các loại thuốc khác.
- Không sử dụng cho phụ nữ mang thai và cho con bú
Cây từ bi có thể gây ra một số tác dụng phụ cho phụ nữ mang thai và cho con bú. Do đó, những đối tượng này không nên sử dụng cây từ bi để chữa bệnh.
- Không sử dụng quá liều
Sử dụng cây từ bi quá liều có thể gây ra một số tác dụng phụ như buồn nôn, nôn, tiêu chảy,… Do đó, bạn cần sử dụng cây từ bi theo đúng liều lượng được hướng dẫn.
- Cẩn thận với các thành phần khác
Một số bài thuốc từ cây từ bi có thể chứa các thành phần khác có thể gây dị ứng hoặc tương tác với các loại thuốc bạn đang sử dụng. Do đó, bạn cần cẩn thận với các thành phần khác có trong bài thuốc. Ngoài ra, bạn cũng cần lưu ý một số vấn đề sau khi sử dụng cây từ bi để chữa bệnh:
- Không sử dụng cây từ bi để thay thế cho các phương pháp điều trị y tế
Cây từ bi là một phương pháp điều trị bổ sung, không thay thế cho các phương pháp điều trị y tế. Nếu bạn đang gặp các vấn đề sức khỏe nghiêm trọng, bạn nên tham khảo ý kiến bác sĩ để được điều trị bằng các phương pháp y tế phù hợp.
- Tuân thủ hướng dẫn sử dụng
Bạn cần tuân thủ đúng hướng dẫn sử dụng khi sử dụng cây từ bi để chữa bệnh. Điều này giúp đảm bảo an toàn và hiệu quả của các bài thuốc.
Có thể nhận định rằng: Cây từ bi là một loại cây có nhiều công dụng trong y học, cả y học cổ truyền và y học hiện đại. Trong y học cổ truyền, cây từ bi được dùng để chữa các bệnh về đường tiêu hóa, đường huyết, đường tiết niệu,… Trong y học hiện đại, cây từ bi được nghiên cứu có tác dụng chống viêm, chống oxy hóa, giảm cholesterol,…
Để được tư vấn và giải đáp thắc mắc về cây từ bi, bạn có thể liên hệ Thuốc Nam Triệu Hòa. Đây là một đơn vị uy tín chuyên cung cấp các sản phẩm từ thảo dược thiên nhiên, trong đó có cây từ bi. Chúng tôi sẵn sàng hỗ trợ bạn.
